Een stukje geschiedenis

Het landelijk NUT, Maatschappij tot nut van ‘t algemeen is opgericht in 1784 door Jan Nieuwenhuizen te Edam.
Departement Burgum e.o. is opgericht op den 26ste van de oogstmaand in 1799, door “edele mensenvrienden”, met als doelstelling de arme burger onderwijs te geven. De eerste voorzitter in Burgum was ds. Bleekhuis. De eerste leden waren: grytmannen, secretarissen, dominees, doktoren, schoolmeesters en vrederechters.
In 1805 werd de NUT bibliotheek opgericht op voorstel van dhr. Kloek. Elk jaar doneerde het NUT f 25,00. Deze is 160 jaar in het bezit geweest van het NUT en in 1965 met 3000 boeken overgegaan naar de huidige plaatselijke Openbare Bibliotheek.
In 1836 zaten de bestuursleden voor een periode van 3 jaar. Behalve de secretaris en de penningmeester, die zaten gemiddeld 35 tot 40 jaar in het bestuur. Daarna werden ze erelid van het NUT voor het leven.

In 1836 gingen er voor het eerst vrouwen mee naar een NUT bijeenkomst. Dat gaf nogal wat opschudding. Voor het “Roodhert” stond een groepje mensen en er werd geroepen: “Wat moet er van onze kinderen terecht komen, als de moeders zich hieraan wagen”. In die tijd waren de leden verplicht om naar de vergaderingen te komen, deze duurden een dag. Bij niet verschijnen moest een boete betaald worden. Ziekte was geen excuus. Pas in 1876 verviel de boete.
In 1855 werd de “bewaarskoalle” opgericht met f 1000,- steun van het hoofdbestuur. Later werd dit de NUTS Naai en Breischool, ook zijn er andere “Nuttige” cursussen gegeven. Juf Aukje Wybrands kreeg destijds een jaarsalaris van f 350,- . In 1983 heeft het NUT geen scholen meer onder zich.
In 1893 werd de Bergumer voorschotsbank opgericht met een borgkapitaal van f 500,-. De plaatselijke bevolking kon daar hun spaargeld vastzetten. Ook kon er geld geleend worden, maar dan moest men wel aandeelhouder van de bank worden. De aandeelhouders kregen een jaarlijks dividend van 4%, zijnde 60 cent, dat aan huis werd bezorgd door de boekhouder.
In 1983 is de speel o theek opgericht met ondersteuning van het NUT. Voor een kleine bijdrage kan de jeugd speelgoed lenen. De medewerkers bestaan allemaal uit vrijwilligers.
Sinds 1990 is gestart met een cultureel programma in herfst- en winterseizoen met o.a. lezingen, muziek, cabaret, film en excursies. Ook worden er avonden georganiseerd met de lokale bibliotheek.
Het NUT staat los van iedere politieke of levensbeschouwelijke stroming en tracht met cultuur en kennisverbreding zinvol bezig te zijn voor alle lagen van de bevolking met een laagdrempelig lidmaatschap.